تامین گاز پتروشیمی طرحی نو می‌طلبد

فرهنگ اقتصاد _ به یک تعبیر بحران کمبود خوراک گاز برای مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی و قطع گاز ورودی به این مجتمع‌ها بیشتر از آنکه برای تامین کسری گاز شهری باشد ممکن است اقدامی روانی باشد که تلاش دارد این پیام را منتقل کند که مردم مشکل بابت قطع گاز نخواهند داشت.
آخرین گزارش‌های منتشر شده از سوی شرکت گاز حاکی است با افزایش مصرف روزانه گاز خانگی به بیش از ۶۵۰ میلیون مترمکعب، شرکت ملی گاز عرضه خوراک به تمامی واحدهای متانول‌ساز عسلویه را قطع کرده است و یک خبر تکمیلی می‌افزاید صادرات گاز ایران به عراق نیز برای تامین نیاز داخل متوقف شده است.
آخرین خبرها حکایت از آن داشت که با جهش مصرف گاز خانگی، شرکت ملی گاز ایران عرضه سوخت و خوراک به واحدهای متانول ساز را متوقف کرده است.
تصمیم به قطع خوراک گاز دریافتی توسط پتروشیمی‌ها و قطع گاز صادراتی به عراق در شرایطی صورت گرفته که گفته شده نیروگاه‌ها با محدودیت تأمین سوخت مایع روبه‌رو نیستند. از سوی دیگر مصرف روزانه گاز خانگی هنوز به سقف ۷۰۰ میلیون مترمکعب نرسیده و تولید گاز نسبت به زمستان پارسال دست‌کم ۱۰ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
در همین رابطه اگرچه نمی‌توان نسخه مشخصی برای رفع این مشکل پیشنهاد کرد باید گفت از جمله کارآمدترین راهکارها را می‌توان از کارشناسان خبره و مدیران باسابقه و مجربی پیگیری کرد که خود بنیان گذار توسعه این صنعت در کشور بوده اند.
یک دیدگاه کارشناسی این است که اگر شرایط گاز کشور به گونه ای بهبود پیدا کند که کمبود و ناترازی گاز برطرف شود، باز هم استراتژی کلان پتروشیمی کشور باید به‌گونه‌ای تدوین شود که به سوی کاهش مصرف گاز پیش رفته و بر توسعه صنایع تکمیلی و پایین‌دستی متمرکز شود. این رویکرد می‌تواند هدف ایجاد ارزش افزوده اژ طریق تمرکز بر توسعه پتروشیمی و ایجاد طرح‌های مرتبط با زنجبره ارزش را محقق نماید.
قبلا از هفت مورد تفاهم‌نامه امضاء شده میان هلدینگ‌ها ‌و مجموعه نفت برای توسعه میادین گازی نام برده شده بود ولی علیرغم اینکه به چند مورد نهایی شدن شرایط برای امضای قرارداد پرداخته شده بود گزارشی از میزان پیشرفت آنها ارائه نشده است.
این موارد عبارتند از:
۱- واگذاری مطالعه توسعه میدان‌های گازی سفید زاخور، سفید باغون، شاهینی و هالگان به گروه گسترش نفت و گاز پارسیان و شرکت پتروپارس.
« ارزش سرمایه گذاری : ۸۰۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۲۷ میلیون متر مکعبی تولید گاز».
۲- واگذاری مطالعه توسعه میدان‌های گازی زیره خارتنگ و ساختار اکتشافی دارنگ به شرکت پتروکاوه افق.
ارزش سرمایه‌گذاری: یک میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۲۴ میلیون متر مکعبی تولید گاز.
۳- واگذاری مطالعه توسعه مخازن خامی زیلایی و کارون و جمع‌آوری گازهای همراه مسجد سلیمان به شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا انرژی و پتروپالایش بارسوماش)
ارزش سرمایه‌گذاری: دو میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۱۴/۲ میلیون متر مکعبی تولید گاز.
۴- واگذاری مطالعه توسعه میدان گازی عسلویه غربی و ایستگاه تقویت فشار کنگان به شرکت نوید زرشیمی.
ارزش سرمایه گذاری: ۶۰۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۴۴ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۵- واگذاری مطالعه توسعه مخازن خامی شهیدان، زیلایی و کارون به صورت مشترک به شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان و شرکت توسعه پتروایران.
ارزش سرمایه‌گذاری: یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار.
هدف: افزایش ۱۱/۶ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۶- واگذاری مطالعه توسعه میدان‌های گازی میلاتون و رودک، بینک و رگ سفید به شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین ( تاپیکو)
ارزش سرمایه‌گذاری: ۹۵۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۷/۷ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۷- واگذاری مطالعه توسعه میدان‌های گازی اهواز و مارون خامی به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس
ارزش سرمایه گذاری: یک میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۹/۸ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
البته گفته می‌شود شرکت گاز برای ایام سرد زمستان سهمیه‌های گازی خاصی پیش‌بینی کرده که شرکت‌های پتروشیمی یا هلدینگ‌های بالاسری آنها می‌توانند با پیش خرید این بسته ها بخشی از نیاز خود به خوراک گاز در فصول سرد زمستان را تامین نمایند.
هرچند باید دید شرکت گاز چنین موضوعی را تایید می‌نماید یا خیر؟
از سوی دیگر کاش شرکت نفت نیز اعلام نماید پس از بارها معرفی چندین مخزن گازی و ذکر نام شرکت‌هایی که متقاضی انعقاد قرارداد با شرکت نفت برای استخراج و بهره‌برداری آن آنها بوده‌اند سرانجام آنها به کجا رسیده و دلیل اجرایی نشدن واگذاری آنها چه بوده است؟
اما به عنوان نکته پایانی لازم است این نظر کارشناسان مجددا مورد تاکید قرار بگیرد که مناسب ترین راهکار حرکت به سوی تولید صنایع پایین دست و زنجیره ارزشی که ضمن عدم نیاز به خوراک گاز بیشتر ارزش آفرینی بیشتری به همراه خواهند داشت چگونه سیاستگذاری و اجرا شود.
تدبیری که می‌توان موارد ذیل را نیز به آنها افزود.
– تسریع در انجام کارهای مهمی مانند جمع‌آوری گازهای حال سوختن در مشعل‌ها
– اتخاذ راهکارهای ممکن در هر یک از مجتمع‌های پتروشیمی برای کاهش مصرف گاز
– تولید برق از طریق انرژی‌های ‌خورشیدی که می‌تواند موجب کاهش مصرف گاز شود. به‌ویژه اطلاع از راهکارهای نوین و بسیار پیشرفته‌ای که کشور ژاپن در این حوزه بکار گرفته است.